MENU

Co mamy ze sobą wspólnego?

ROK
2020

KLIENT
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego

MIEJSCE
Polska

PROGRAM
przestrzeń publiczna

STATUS
projekt badawczy

ZESPÓŁ
Budcud: Agata Woźniczka

Projekt „Co mamy ze sobą wspólnego?” zrealizowano w ramach stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego między lipcem a grudniem 2020 r.

Co mamy ze sobą wspólnego?


Notice: Undefined index: pix in /home/budcud/domains/budcud.org/public_html/wp-content/themes/budcud2019/tmpl_post.php on line 80

Notice: Undefined index: wideo in /home/budcud/domains/budcud.org/public_html/wp-content/themes/budcud2019/tmpl_post.php on line 91

Co mamy ze sobą wspólnego? to wielowątkowe uzasadnienie budowania przestrzeni, które definiują dobrze działające społeczności. To wizualne ćwiczenie z argumentacji potrzeby solidarności i regeneracji, ale też budowania własnej tożsamości poprzez relacje z otoczeniem. Powstający przez pół roku trwania stypendium twórczego wizualny leksykon jest zbiorem pomysłów na to, jak bardzo wspólne mogą być przestrzenie osiedli – i tych z wielkiej płyty, i tych grodzonych; miast, parków, placów przykościelnych, obszarów historycznie ważkich, miejsc styku terenów zurbanizowanych z dziką przyrodą czy też łączenia przestrzeni fizycznej z wirtualną.

Projekt rozszkicowuje transformację infrastruktury w przestrzeń publiczną oraz proste metody tworzenia miejsc dedykowanym lokalnym społecznościom na terenach miasteczek i wsi. Leksykon ma pokazać, jak bogaty program funkcjonalny ma pojęcie „przestrzeni wspólnych” i jak wiele jakości zawiera to określenie. Badając „przestrzenie wspólne” i ich aspekty przestrzenne, społeczne oraz ekonomicznymi próbuję stworzyć jak najpełniejszą ich definicję.

[lewa] Lokalna przestrzeń publiczna. Warszawskie światła
Park świateł to intelektualna gra ze świetlnym krajobrazem metropolii. Latarnie o podobnych formach, a różniące się wysokością i wielkością opraw, emitują światło o różnych barwach – od chłodnych po te najcieplejsze. Nowa warszawska przestrzeń publiczna to abstrakcyjny gradient, czyli spektakularna aura wielkiego miasta.

[środek] Lokalna przestrzeń publiczna. Plac toruński
Toruń słynie z pięknych panoram miasta i ceglanej Starówki. Ich uproszczoną wersję można przedstawić za pomocą wieloplanowej instalacji przestrzennej, której kolejne „warstwy” mieszczą różnorodne, pro-publiczne funkcje.

[prawa] Lokalna przestrzeń publiczna. Śląska hałda
„Czarny ogród” to pagórkowaty krajobraz spacerowy przypominający unikatowe śląskie hałdy. Dzika zieleń w swobodnej aranżacji uzupełnia ten dziwny, postmodernistycznie poprzemysłowy krajobraz, uosabiając charakter Śląska.

[lewa] Lokalna przestrzeń publiczna. Żeglarski węzeł
Miejscowościom portowym można zaproponować siedzisko inspirowane żeglarskimi węzłami. Mebel zaprojektowano w taki sposób, by kolejne sploty formowały oparcia czy kolejne strefy oryginalnej ławki. Kolorystyka mebla może być różna, dostosowana do otaczającego kontekstu – a więc zarówno intensywne barwy rzeczywistych żeglarskich lin, jak i stonowane odcienie stali nierdzewnej mogą stanowić o jego wpasowaniu w miejski, plażowy lub portowy krajobraz.

[środek] Lokalna przestrzeń publiczna. Miejska plaża
W miastach, którym brakuje dostępu do morza (bądź właśnie tym nadmorskim), można zaproponować abstrakcyjny krajobraz plażowy jako ondulujący drewniany podest, na którym można odpoczywać, ale którego forma zapewnia także miejscowe zadaszenie (w które można zarówno wprowadzać pro-społeczne usługi komercyjne, jak i tworzyć publiczne pawilony).

[prawa] Lokalna przestrzeń publiczna. Nowa rzeka
Łodzi brakuje miejskiej rzeki, dlatego tak ważne, by łódzka przestrzeń publiczna wykorzystywała wodę jako budulec kolejnego miejsca spotkań. Obwodowe założenie wodne w formie obiegu zamkniętego tworzy miejsce spotkań znacząco wyróżniające się w tkance miasta.

[lewa] Lokalna przestrzeń publiczna. Smocza kładka
Przestrzenie publiczne inspirowane miejskimi legendami (np. o Smoku Wawelskim) nie muszą być infantylne czy prymitywne w formie. Kładka dla Krakowa smoka przypomina wijącym się traktem grzbiet legendarnego stwora, ale nie jest jego figuratywnym, bezpośrednim przedstawieniem. Tak zaprojektowana kładka przez Wisłę nie jest może najszybszym sposobem przejścia na drugą stronę rzeki, ale z pewnością zapewni interesujące doświadczenie spacerowiczom.

[środek] Lokalna przestrzeń publiczna. Wrocławskie wyspy
Wrocław to miasto i “stu mostów”, i wysp na Odrze. Dlatego nowy typ wysp może stworzyć charakterystyczną dla współczesności przestrzeń publiczną Wrocławia. Mały archipelag funkcji wypoczynkowych może pojawić się zarówno przy bulwarze Odry, jak i na terenach oddalonych od rzeki. Uzupełnienie kompozycji form przestrzennych wodą urozmaici charakter przestrzeni i możliwość jej użytkowania w lecie (np. jako wodny plac zabaw).

[prawa] Lokalna przestrzeń publiczna. Wrocławski most
Skoro Wrocław jest miastem stu mostów, to kolejny z nich może – poza ułatwieniem transportu i komunikacji – budować nowy typ przestrzeni publicznej. Pro-publiczna kładka uzupełniona tarasami o zróżnicowanych kształtach i małą architekturą wyrastającą z podstawowej formy pokazuje, że odpowiednio zaprojektowana infrastruktura może być wielofunkcyjną przestrzenią wspólną.

[lewa] Lokalna przestrzeń publiczna. Plac Zalipiański
Zalipie, słynące z folklorystycznych rysunków na budynkach mieszkalnych, może zyskać również przestrzeń publiczną dekorowaną lokalnymi wzorami. Zagospodarowanie placu inspirowane folklorystycznymi wzorami można zaprojektować rysunkiem posadzki, kształtami nasadzeń czy też formami mebli miejskich. Zaskakujące użycie folklorystycznych motywów można potraktować jako współczesną interpretację tradycji, gdzie kontekst lokalny – także ten kulturowy – uzupełniany jest o nowe funkcjonalności.

[środek] Lokalna przestrzeń publiczna. Krakowski kopiec
Te konstrukcje ziemne to charakterystyczne elementy w topografii Krakowa, które mogą zainspirować mniejsze formy przestrzeni publicznych w tkance miasta. Nowy kopiec – uzupełniony małą architekturą i współczesnym programem funkcjonalno-przestrzennym może uzupełnić sieć tradycyjnych form krajobrazowych o kolejne, bardziej dopasowane do potrzeb i wyzwań XXI wieku.

[prawa] Lokalna przestrzeń publiczna. Odwrócony krakowski kopiec
Nowy krakowski kopiec może też mieć formę negatywu tradycyjnej struktury. Tarasująca, obniżona względem terenu konstrukcja to lokalna interpretacja typologii ‘sunken plaza’ / obniżonego placu. Zabieg odwrócenia biegu kopca pozwala stworzyć przestrzeń osłoniętą od wiatru i hałasu.

[lewa] Lokalna przestrzeń publiczna. Krajobraz górski
Tektonikę gór można przedstawić za pomocą warstwicowych tarasów, służących do odpoczynku i zabawy. Kolejne warstwy tarasy tworzą trybuny i podłużne siedziska i miejsca ćwiczeń, sprawiając, że intuicyjna przestrzeń publiczna ćwiczy kreatywność jej użytkowników.

[środek] Lokalna przestrzeń publiczna. Górska dolina
Ondulujący krajobraz inspirowany górską panoramą to miejsce użytkowane intuicyjnie i swobodnie. Wzniesienia lub tarasy budujące “grajobraz” tworzą miejsca do siedzenia i zabawy. Przestrzeń można uzupełnić “dziką” zielenią, czyli naturalistycznymi nasadzeniami, komplementującymi projektowane formy.

[prawa] Lokalna przestrzeń publiczna. „Węgielek”
Jeden z najważniejszych polskich surowców zasługuje na poeksploatacyjny pomnik. Spektakularna, „lewitująca” węglowa forma służy nie tylko jako pomnik, ale też pawilon i miejsce spotkań. Korzystanie z lokalnych elementów i zasobów środowiska kulturowego pozwala budować przestrzenie charakterystyczne, z którymi lokalna społeczność łatwiej się utożsamia.

[lewa] Sezonowa przestrzeń publiczna. Zwiastun wiosny
Wykonstruowana z tarasujących donic dolina to miejska “Dolina Kościeliska”, w której wiosną można oglądać kwitnące krokusy i przebiśniegi. Ze względu na warstwicową, rosnącą ku górze konstrukcję wiosenną instalację można wstawić także na mniejszej działce. Aranżacje nasadzeń można zmieniać – wiosenne kwiaty wysadzając do gruntu, a w podłużnych donicach proponując letnie kompozycje roślinne.

[środek] Sezonowa przestrzeń publiczna. Letnie solarium
Prosty taras z zaprojektowanym ażurowym zacienieniem służy jako komfortowa, wspólna platforma do opalania i odpoczynku w letnie dni. Wysokość platformy (ok. 40 cm) sprawia, że rant tarasu służy także jako obwodowa ławka.

[prawa] Sezonowa przestrzeń publiczna. Szeleszcząca ścieżka
Szczególnie atrakcyjna jesienią przestrzeń publiczna to pagórkowaty teren, gdzie na wzniesieniach nasadzono drzewa i krzewy liściaste. Opadające na ścieżki wielokolorowe liście przyjemnie szeleszczą pod stopami spacerowiczów, zapewniając prawdziwie jesienne doświadczenie.

[lewa] Sezonowa przestrzeń publiczna. Deszczem wyszywane
Jesienne deszcze można przeczekać w domu lub wykorzystać jako kluczowy element miejskiego placu zabaw. Rozrzeźbiony teren deszczowego parku służy bieganiu i skakaniu po kałużach, a prosta altana pozwala rodzicom „na sucho” przeczekać zabawę.

[środek] Sezonowa przestrzeń publiczna. Zimowa ślizgawka
Płytka niecka o meandrującej, nieformalnej formie nawet przy delikatnych przymrozkach (które w obliczu zmian klimatycznych zastąpią mroźne zimy) zmieni się w ślizgawkę. Meandrująca forma pozwala na podzielenie trasy ślizgawki na mniejsze odcinki, możliwe do użytku przez wielu użytkowników. Podczas cieplejszych miesięcy przestrzeń może być użytkowana jako trasa do jazdy na rolkach czy hulajnodze.

[prawa] Regeneracyjna przestrzeń publiczna. Zmiana klimatu
Przestrzeń publiczna może zapewniać doświadczenie regeneracji i dobrostanu. Prostym pomysłem eksplorującym tę wartość jest teren wspólny budowany światłem o temperaturze barwowej najbardziej komfortowej dla człowieka. Szczególnie w miesiącach zimowych brakuje światła naturalnego i Słońca, na które ekspozycja gwarantuje większe zadowolenie z życia czy regulację gospodarki hormonalnej. Miejska lampa umożliwi mieszkańcom pobliskich terenów dostęp do dobroczynnego światła. Jak pokazała instalacja “The weather project” Olafura Eliassona w Hali Turbin w londyńskim Tate Modern, tak abstrakcyjne doświadczenie może być budulcem abstrakcyjnej, niedodefiniowanej (a przez to inkluzywnej) przestrzeni wspólnej.

[lewa] Przestrzeń publiczna produktywna. Polski ogród owocowy
Owocująca roślinność zniknęła z przestrzeni polskich miast, ale jeszcze w latach 90. ich ulice obsadzone były m.in. śliwami czy jabłoniami. Proponowana przestrzeń publiczna to miejski ogród z owocującymi krzakami porzeczek i agrestu. Kompozycje nasadzeń uzupełniono wspólnymi stołami piknikowymi o prostych formach, co umożliwia dzielenie się zebranymi plonami.

[środek] Przestrzeń publiczna produktywna. Miejski sad
Zielone skwery czy inne kieszonkowe przestrzenie publiczne mogą przyjmować formy kameralnych miejskich sadów z drzewami owocującymi, takimi jak jabłonie, grusze, orzechy czy śliwy. Wkomponowane w geometryczny układ drzew ławki nadają kompozycji nieformalnego, swobodniejszego charakteru.

[prawa] Zasoby w przestrzeni publicznej. Farma wertykalna
Zamiast przepastnych terenów ogródków działkowych nowe miejskie tereny uprawne mogą być wprowadzane w tkanką urbanistyczną jako struktury wertykalne. Pionowe farmy miejskie z kolejnymi kondygnacjami dedykowanymi innym uprawom mogą zainicjować budowanie silniejszych (bo zorganizowanych wokół pasji) społeczności lokalnych, a także manifestować ambicje miasta jako miejsca zrównoważonego i dbającego o środowisko.

[lewa] Wspólnotowa przestrzeń publiczna. Wspólny stół
Przenośny system mebli miejskich można łączyć w większe konstelacje lub mega-obiekt: wspólny stół XXL. Taka interaktywna formuła budowania przestrzeni publicznej ma funkcję zarówno integracji lokalnej społeczności, jak i dopasowywania terenu publicznego do zmieniających się potrzeb jego użytkowników.

[środek] Wspólnotowa przestrzeń publiczna. Płot co łączy, a nie dzieli
Zamiast płotu, który rozdziela zwaśnionych sąsiadów, plot publiczny łączy użytkowników z różnych środowisk i kontekstów. Perforacje służą jako przejścia, tunele do zabawy czy „okna” do wglądu, co jest po drugiej stronie i czy trawa jest tam zieleńsza.

[prawa] Zasoby w przestrzeni publicznej. Żywy pomnik
Kolejny polski “surowiec” (tym razem jadalny) i najważniejszy towar eksportowy – polskie jabłko – inspiruje przestrzeń spotkań wokół pojedynczej jabłoni. Obwód przestrzeni publicznej wydzielono zwartym żywopłotem, w którym uformowano także bramy wejściowe do wnętrza zielonego kwartału. Przestrzeń uzupełniono podłużnymi siedziskami, dzięki czemu pomnik jabłoni to także przyjemna przestrzeń publiczna.

[lewa] Zasoby w przestrzeni publicznej. Bursztynowy pawilon
Bursztyn – typowa pamiątka znad morza i jeden z największych polskich ‚skarbów’ – posłużył jako inspiracja rozrzeźbionego pawilonu publicznego. Opalizujące formy przypominające żywice kopalne tworzą przestrzenną strukturę doskonale oddającą piękno bursztynu.

[środek] Zasoby w przestrzeni publicznej. Wielki pień
Przestrzeń publiczną może inspirować otaczająca przyroda. Pawilon jakiego dotąd nie było – w formie lekkiej, piętrowej struktury – przypomina wielki pień wyśnionego pomnika przyrody.

[prawa] Zasoby w przestrzeni publicznej. Miejski zagajnik
Przypominające drzewa formy mebli miejskich i urządzeń do zabawy tworzą publiczny zagajnik. Strukturalne formy wykonane z drewna są wielofunkcyjne i intuicyjne w użyciu, dzięki czemu najróżniejsi użytkownicy mogą z nich korzystać.

[lewa] Zasoby w przestrzeni publicznej. Pole do biegania
Buszowanie w zbożu bez wyjazdu za miasto! Zaprojektowana wśród łanów zboża ścieżka biegowo-spacerowa stwarza nowy, zaskakujący kontekst dla aktywności mieszkańców miasta. Dobór roślinności dla przestrzeni publicznych nie musi ograniczać się do typowych roślin ozdobnych (takich jak np.:berberysy). W projektowaniu miejskich terenów zieleni można korzystać z bylin, a nawet roślin owocujących i zbóż uprawnych. Zaskakująca kompozycja roślinna może przyciągnąć ciekawych jej użytkowników, pogłębiać wiedzę na temat potencjału biotopu miejskiego i wreszcie zapewniać “miejskie plony”.

[środek] Zasoby w przestrzeni publicznej. Polska kraina
Często myśląc o Polsce wyobrażamy sobie nizinny krajobraz pól uprawnych. Tę malowniczą wizję można przenieść w miejską przestrzeń publiczną, gdzie mniejsze monochromatyczne kwatery tworzą wielokolorową kompozycję nasadzeń, wśród których zaprojektowano trasę spacerowo-biegową.

[prawa] Zasoby w przestrzeni publicznej. Falochron
Kaskadowa struktura z drewnianych pali może służyć jako abstrakcyjny plac zabaw lub ścieżka zdrowia. Prosty i tani w wykonaniu plac pozwala także wykorzystać lokalne zasoby do jego budowy – np. pozyskując pieńki z prac konserwacyjnych Zieleni Miejskiej lub pobliskiego Nadleśnictwa.

[lewa] Formalna przestrzeń publiczna. Cokół bez pomnika
Polska pełna jest pomników, z których niektóre budują wokół siebie przestrzeń wspólną. Mieszkańcy Krakowa spotykają się pod pomnikiem Adama Mickiewicza, a przyziemie Pomnika Trudu Górniczego w Katowicach po latach nieformalnego użytkowania przez skate’ów zmieniono w skatepark. Dlatego proponowana typologia “nowego” pomnika wykorzystuje formę cokołu do budowania współczesnego znaku w przestrzeni i miejsca spotkań. To bezpomnikowy cokół albo pomnik bez znaczenia o dużej wartości w budowaniu społeczności lokalnej.

[środek] Infrastrukturalna przestrzeń publiczna. Barierki sportowe
Typowe elementy infrastruktury miejskiej – barierki – można wykorzystać do budowy linearnej przestrzeni sportowej, gdzie użytkownicy mogą ćwiczyć parkour albo kalistenikę. Przestrzeń publiczna zaprojektowana jest jako podłużna konstrukcja stalowa, której przekroje rurek konstrukcyjnych oraz ich układ umożliwiają wykonywanie ćwiczeń sportowych.

[prawa] Infrastrukturalna przestrzeń publiczna. Krawężnik publiczny
Elementy infrastruktury miejskiej to doskonały, a pomijany budulec przestrzeni publicznej. Labiryntowa kompozycja z krawężników może służyć jako plac spotkań, którego można używać jako siedziska czy trasy sportowo-ćwiczeniowej. W celu efektywnego wykorzystania tkanki urbanistycznej warto projektować wielofunkcyjne przestrzenie miejskie – zmieniając infrastrukturę w formy pro-publiczne.

[lewa] Przestrzeń publiczna do zabawy. Huśtawka zbiorcza
Ciekawą przestrzeń wspólną można zbudować poprzez zwielokrotnienie pojedynczego elementu małej architektury. Robił tak Gunther Vogt projektując ławkę dla Bazylei, złożoną z zestawionych krzeseł. Dlaczego więc nowa przestrzeń wspólna zamiast klasycznymi obwodowymi ławkami nie może być wyposażona huśtawkami. Różne w formie huśtawki można zaaranżować na kolejnych sekcjach wspólnej, obwodowej konstrukcji.

[środek] Tymczasowa przestrzeń publiczna. Miejska poducha
Tymczasowa przestrzeń publiczna zorganizowana jako wielka, dmuchana lub wypełniona drobnym granulatem poduszka miejska, na której mieszkańcy miasta mogą po prostu odpocząć. Zazwyczaj dmuchane zamki dedykowane są dzieciom, ale ilu dorosłych marzy o podobnej zabawie?! Miękka, dopasowująca się do użytkownika, ale przede wszystkim zabawna i nieformalna forma to doskonałe rozwiązanie przestrzeni publicznej letnich miesięcy, gdy wszyscy chcą poleżeć na plaży, ale nie każdy może.

[prawa] Tymczasowa przestrzeń publiczna. Świąteczna atrakcja
Miasta zwykle przyozdabiają przestrzeń miasta okolicznościowymi, świątecznymi dekoracjami, na które można tylko popatrzeć. Proponowana wielkoskalowa bombka to przestrzenna struktura, której wnętrze można eksplorować. Prosta zmiana z dekoracji w pawilon pozwala użytkownikom oglądać świąteczną strukturę z każdej możliwej perspektywy (i robić coraz ciekawsze zdjęcia).

[lewa] Przestrzeń publiczna izolacyjna. Typ 1
Przestrzeń publiczna czasów post-pandemicznych to także przestrzeń wspólnej izolacji typu “razem, ale osobno”. Dlatego nowa (i zmienna) aranżacja terenów zieleni powinna pozwalać na wydzielanie miejsc, które dedykowane są mniejszej ilości użytkowników. Podziały przestrzeni otwartych można budować za pomocą zieleni – tutaj różnica między wysoką, nieskoszoną trawą a wystrzyżonym trawnikiem w układzie szachownicowym pozwala zdefiniować wydzielone miejsca dla poszczególnych użytkowników.

[środek] Przestrzeń publiczna izolacyjna. Typ 2
W większym obszarze zieleni publicznej można wygradzać zielone “pokoje” jako kieszonkowe wnętrza, do których dostęp zapewnia obwodowa ścieżka. Zielone wnętrza o zróżnicowanych proporcjach są różnej wielkości, dzięki czemu ich użytkownicy mogą dostosować wybór miejsca odpoczynku do preferowanej aktywności: od czytania czy pikniku do gry w badmintona. Poszczególne strefy wydzielono wyższymi trawami lub żywopłotem (np. grabowym), dając użytkownikom poczucie prywatności i bezpieczeństwa.

[prawa] Przestrzeń publiczna izolacyjna. Typ 3
W czasach post-pandemicznych można wrócić do typologii żywego labiryntu, tak często używanego w komponowaniu ogrodów francuskich. Żywy labirynt to przestrzeń, która zapewnia bezpieczną odległość między jej użytkownikami. Wydzielone trasy spacerowe pozwalają na długie, regeneracyjne spacery wzdłuż intensywnych nasadzeń, bez konieczności spotykania innych, nieznajomych spacerowiczów.

[lewa] Funkcjonalna przestrzeń publiczna. Miejskie balkony
Balkony i tarasy nie muszą być przedłużeniem mieszkania – jako połączone ze sobą elementy mogą budować zaskakującą, wertykalną przestrzeń publiczną. Wykorzystanie ściany szczytowej jako pionowego miejsca spotkań i spacerów “w obłokach” wzbogaci lokalną narrację nawet na ograniczonym powierzchniowo obszarze.

[środek] Regeneracyjna przestrzeń publiczna. Ekosystem miejski
Ściany szczytowe budynków wielorodzinnych to doskonałe miejsce do założenia “zielonej ściany” – czy to w formie zaawansowanej technologicznie w stylu Patricka Blanc, czy prostszej struktury z roślin pnących. Ważne, by ten wertykalny ogród uzupełnić elementami, pozwalającymi rozbudować ten zaczątek miejskiego ekosystemu. Dlatego u szczytu ściany założono montaż budek dla jerzyków – ptaków, które ograniczą ilość owadów żyjących w “zielonej ścianie”. Aranżację uzupełniono podłużnymi siedziskami dla okolicznych mieszkańców.

[prawa] Fenomenalna przestrzeń publiczna. Miejski wodospad
Element wodny w zagospodarowanie osiedla można wprowadzić spektakularnie – zakładając na szczytowej ścianie budynku wodospad. Nie dość, że schładza często przegrzanie elewacje i tworzy korzystny mikroklimat, to korzysta ze zbieranej z dachów wody deszczowej.

[lewa] Romantyczna przestrzeń publiczna. Podróż na księżyc
We współczesnych terenach publicznych brakuje znanych z ogrodów romantycznych “różnych czasów, różnych miejsc”. Dlatego, zamiast zamalowywać muralami ściany szczytowe rewitalizowanych budynków wielorodzinnych, można proponować przestrzenne konstrukcje, które proponują zaskakujące, oryginalne narracje w przestrzeni miejskiej. Przykładem takiej przestrzeni może być romantyczny księżyc, służący też jako lokalne “photo opportunity”.

[środek] Sezonowa przestrzeń publiczna. Letni pagórek
Pagórek przy ścianie szczytowej latem służy jako miejsce spotkań, pikników czy wspólnych kąpieli słonecznych. Tę przestrzeń publiczną można uzupełnić przenośnymi meblami miejskimi (siedziskami i stolikami), które pozwalają na wygodniejsze, ale też bardziej różnorodne wykorzystanie przestrzeni.

[prawa] Sezonowa przestrzeń publiczna. Zimowy stok
Ściany szczytowe budynków wielorodzinnych – uzupełnione np. o trybunę lub konstrukcję ziemną – mogą efektywnie uzupełniać program publiczny okolicy. Już sam pagórek dosypany do ściany buduje okazję do nowych form użytkowania przestrzeni.W miesiącach letnich to przestrzeń do piknikowania czy opalania się, a zimą górka do zjeżdżania na sankach czy jabłuszkach. Gruntu z wykopów pod budowę nowych budynków w ramach dogęszczania struktury blokowisk można wykorzystać właśnie do wykonstruowania nowej, ciekawej topografii.

[lewa] Funkcjonalna przestrzeń publiczna. Wertykalna szklarnia
Kolejnym pomysłem na wykorzystanie ściany szczytowej jest dobudowanie do niej pionowej szklarni, w której mieszkańcy mogą hodować wybrane rośliny ozdobne lub jadalne zioła. Wspólnotowa struktura pozwoli wzmocnić lokalną społeczność – tym razem zorganizowaną wokół relaksującej, prawie medytacyjnej aktywności, jaką jest ogrodnictwo czy hodowla roślin.

[środek] Tymczasowa przestrzeń publiczna. Meble do prototypowania
Przestrzeń publiczna może się zmieniać i dopasowywać do dynamiki zmian w lokalnej społeczności. Systemowe, lekkie i przenośne meble miejskie mogą służyć do aranżowania zmiennych kompozycji w przestrzeni publicznej i testowania, który układ jest najbardziej wydajny i najpopularniejszy.